Czy przysługuje mi zachowek? Od kogo mogę żądać zapłaty zachowku? To jedne z najczęściej zadawanych pytań dotyczących dziedziczenia. Na pierwsze z nich odpowiedziałem już w poprzednim wpisie.

W tym wpisie odpowiem na drugie pytanie – od kogo przysługuje zachowek, od kogo można żądać zapłaty zachowku. Aby podzielić się z Tobą moją wiedzą w najbardziej przystępny sposób przygotowałem nagranie wideo, zachęcam Cię do jego obejrzenia.

Jeżeli nie możesz obejrzeć nagrania, przeczytaj tekst znajdujący się poniżej. Przygotowałem dla Ciebie transkrypcję mojej wypowiedzi.

3 kategorie osób zobowiązanych do zapłaty zachowku

Istnieją trzy kategorie osób zobowiązanych do zapłaty zachowku:

  1. spadkobiercy,
  2. osoby na których rzecz ustanowiono zapis windykacyjny,
  3. osoby, które otrzymały od spadkodawcy darowiznę.

W tym materiale wideo wyjaśnię Ci kto może być odpowiedzialny za zapłatę zachowku. Jeżeli szukasz więcej informacji na ten temat – na przykład kiedy i do jakiej kwoty osoby te mogą być odpowiedzialne za zachowek, odwiedzaj mojego bloga oraz oglądaj kolejne materiały wideo.

Spadkobiercy – zobowiązani w pierwszej kolejności

Pierwszą z grup osób, które mogą być zobowiązane do zapłaty zachowku są spadkobiercy. Mogą tu wchodzić w grę tak spadkobiercy testamentowi, jak i ustawowi.

Osoby dziedziczące z ustawy mogą być zobowiązane do zapłaty zachowku w przypadku, w którym przy obliczaniu wysokości zachowku uwzględnione zostały zapisy windykacyjne oraz darowizny. Opowiem o tym w jednym z kolejnych materiałów wideo.

Art. 991 Kodeksu cywilnego

§ 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).
§ 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Zapisobiercy windykacyjni – zobowiązani w drugiej kolejności

Kolejną grupą osób, które mogą być zobowiązane do zapłaty zachowku są zapisobiercy windykacyjni, to jest osoby na rzecz których spadkobierca w formieDo zapłaty zachowku zobowiązane są trzy grupy podmiotów. testamentu notarialnego przekazał określone przedmioty wchodzące w skład spadku.

Od 2011 roku taką możliwość przewiduje art. 9811 Kodeksu cywilnego. Zapisobierca windykacyjny odpowiada za zachowek w drugiej kolejności, to jest dopiero wtedy kiedy nie można otrzymać należnego zachowku od spadkobierców ustawowych i testamentowych.

Art. 9991 Kodeksu cywilnego

§ 1. Jeżeli uprawniony nie może otrzymać od spadkobiercy należnego mu zachowku, może on żądać od osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny doliczony do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku. Jednakże osoba ta jest obowiązana do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem zapisu windykacyjnego.
§ 2. Jeżeli osoba, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, sama jest uprawniona do zachowku, ponosi ona odpowiedzialność względem innych uprawnionych do zachowku tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jej własny zachowek.
§ 3. Osoba, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, może zwolnić się od obowiązku zapłaty sumy potrzebnej do uzupełnienia zachowku przez wydanie przedmiotu zapisu.
§ 4. Jeżeli spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne na rzecz kilku osób, ich odpowiedzialność względem uprawnionego do zachowku jest solidarna. Jeżeli jedna z osób, na których rzecz zostały uczynione zapisy windykacyjne, spełniła świadczenie uprawnionemu do zachowku, może ona żądać od pozostałych osób części świadczenia proporcjonalnych do wartości otrzymanych zapisów windykacyjnych.

Obdarowani – odpowiedzialni w ostatniej kolejności

Ostatnimi osobami, które mogą ponosić odpowiedzialność za zachowek są obdarowani, to jest osoby które otrzymały darowiznę od spadkodawcy. Obdarowani odpowiadają za zachowek w ostatniej kolejności, dopiero wtedy kiedy zachowku nie można otrzymać od spadkobierców oraz zapisobierców windykacyjnych.

Dodatkowo odpowiadają tylko wtedy, kiedy otrzymana przez nich darowizna jest uwzględniana przy obliczaniu wysokości należnego zachowku.

O tym jakie darowizny nie podlegają uwzględnieniu przy obliczaniu wysokości zachowku stanowi art. 994 Kodeksu cywilnego. W związku z tym za zachowek nie odpowiada na przykład osoba, która otrzymała darowiznę przed więcej niż 10 laty od otwarcia spadku (zasadniczo śmierci spadkodawcy). Wyjaśnię to zagadnienie w jednym z kolejnych wpisów.

Art. 1000 Kodeksu cywilnego

§ 1. Jeżeli uprawniony nie może otrzymać należnego mu zachowku od spadkobiercy lub osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku. Jednakże obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny.
§ 2. Jeżeli obdarowany sam jest uprawniony do zachowku, ponosi on odpowiedzialność względem innych uprawnionych do zachowku tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek.
§ 3. Obdarowany może zwolnić się od obowiązku zapłaty sumy potrzebnej do uzupełnienia zachowku przez wydanie przedmiotu darowizny.

Zapamiętaj!

Co powinieneś zapamiętać po obejrzeniu tego materiału wideo? Za zapłatę zachowku nie są odpowiedzialnie wyłącznie spadkobiercy, niezależnie od tego, czy są to spadkobiercy ustawowi, czy testamentowi. Osobami odpowiedzialnymi są także zapisobiercy windykacyjni oraz obdarowani.