Ostatnio na blogu zapoczątkowałem serię wpisów dotyczących zachowku. Odpowiedziałem między innymi na pytanie kto może żądać zachowku , od kogo można żądać zachowku oraz jaki jest okres przedawnienia roszczenia o zachowek. Jeżeli jeszcze nie zapoznałeś się z tymi materiałami, zapraszam Cię do ich obejrzenia.
Dzisiaj chciałbym Ci przedstawić 4 sytuacje, w których przysługuje prawo do zachowku. Potraktuj tą informację jako bardzo ogólną – każdy z tych czterech przypadków postaram się omówić w najbliższym czasie w formie oddzielnego wpisu i materiału wideo.
Dlaczego powinieneś zapoznać się z tym wpisem? Przede wszystkim pokazuję w nim, że prawo do zachowku przysługuje nie tylko w przypadku sporządzenia przez spadkodawcę testamentu, w którym pomija któregokolwiek ze spadkobierców ustawowych. Jest to sytuacja najbardziej typowa, nie mniej jednak wiedza na temat sytuacji, w których można żądać zachowku może być dla Ciebie przydatna.
Jeżeli nie możesz obejrzeć nagrania, przeczytaj tekst znajdujący się poniżej. Przygotowałem dla Ciebie transkrypcję mojej wypowiedzi.
Testament pomija spadkobierców ustawowych
Pierwsza sytuacja. Spadkodawca sporządził testament, w którym pominął jednego, kilku albo nawet wszystkich spadkobierców, którzy w tej konkretnej sytuacji dziedziczyli by z ustawy. W najprostszej sytuacji do zachowku mogą być uprawnione osoby, które zostały pominięte w testamencie.
Mogą także zdarzyć się sytuacje, w których do zachowku będą uprawnieni także spadkobiercy powołani w testamencie – na przykład w przypadku rozporządzenia przez spadkodawcę swoim majątkiem poprzez umowę darowizny lub zapis windykacyjny.
Spadkodawca pozbywa się majątku przed śmiercią
Druga sytuacja. Spadkodawca w ogóle nie sporządził testamentu albo sporządził testament, w którym rozrządził spadkiem w sposób identyczny z wynikającym z ustawowych reguł dziedziczenia.
W tej sytuacji, podobnie jak w pierwszym przypadku, spadkobiercy mogą być uprawnieni do zachowku w przypadku rozrządzenia przez spadkodawcę swoim majątkiem.
Spadkobierca ustawowy powołany testamentem w mniejszej części niż wynika to z ustawy
Trzecia sytuacja. Spadkodawca sporządził testament, w którym powołał do dziedziczenia wszystkich spadkobierców, którzy byliby powołani do dziedziczenia w tej konkretnej sytuacji, ale przynajmniej jeden spadkobierca ustawowy został powołany do spadku w części mniejszej niż część, która przypadałaby mu z ustawy.
W najprostszej sytuacji, do zachowku mogą być uprawnione osoby powołana w mniejszej części niż wynikałoby to z dziedziczenia ustawowego. Nie jest oczywiście wykluczone przysługiwanie zachowku innym osobom w przypadku rozrządzenia przez spadkodawcę swoim majątkiem, podobnie jak miało to miejsce w przypadku pierwszej sytuacji wskazanej powyżej.
Testament negatywny
Czwarta sytuacja. Spadkodawca sporządził testament negatywny. Testament negatywny to taki testament, w którym spadkodawca postanawia, że dany spadkobierca będzie wyłączony od dziedziczenia ustawowego.
Testament negatywny to szczególny rodzaj testamentu, który w uproszczeniu nie przyznaje żadnych praw, ale praw tych pozbawia – praw do dziedziczenia ustawowego. Pamiętaj jednak, że testament negatywny nie pozbawia prawa do zachowku.
W związku z tym do zachowku może być uprawniona osoba wymieniona w testamencie negatywnym. Nie jest także wykluczone uprawnienie do zachowku innych spadkobierców jeżeli spadkobierca rozrządził swoim majątkiem, podobnie jak miało to miejsce w pierwszym przypadku.
Zachowek przysługuje w różnych sytuacjach
Co powinieneś zapamiętać po obejrzeniu tego materiału wideo? Prawo do zachowku może przysługiwać nie tylko w sytuacji sporządzenia przez spadkodawcę testamentu, w którym pomija część spadkobierców ustawowych.
Chociaż takie przekonanie dominuje wśród osób nie mających na co dzień styczności z prawem spadkowym, to jest ono przekonaniem błędnym.
małgorzata
15 marca 2014 12:48tato przepisał mi za życia dom po 2 latach zmarł,czy moja siostra może się ubiegać od tej darowizny o zachówek? Od ponad dwóch lat dom figuruje na moje nazwisko.
Wojciech Rudzki
15 marca 2014 13:00Pani Małgorzato, jeżeli nie wystąpiły żadne inne okoliczności, to tak. Nie mniej jednak sugeruję omówić swoją sprawę z prawnikiem.
małgorzata
16 marca 2014 06:39dzień dobry! naprzykład jakie okoliczności miały by wystąpić jak mój tato zmarł to przecież nie był już właścicielem tego domu
Wojciech Rudzki
16 marca 2014 12:37Pani Małgorzato. Nie mogę publicznie omawiać indywidualnych spraw. Nie mniej jednak możliwe są różne sytuacje, w których obowiązek zapłaty zachowku ulega zmniejszeniu lub w ogóle ustaje. Np. siostra mogła dostać inną darowiznę albo Pani mogła odrzucić spadek.
Gosia
26 marca 2014 08:40Jest taka sytuacja, dziadek przepisał notarialnie dom na jedno z siedmiorga dzieci. Babcia również przepisała swoją połowę domu na to samo dziecko. Babcia jeszcze żyje, ale ma już 91 lat. Dziadek nie żyje od 23 lat. Córka, na którą jest przepisany dom powiedziała, że nie zapłaci zachowku, bo minęło już ponad 10 lat od napisania testamentu. Czy rzeczywiście nie musi zapłacić zachowku rodzeństwu ?
Wojciech Rudzki
26 marca 2014 09:26Pani Gosiu, porusza Pani dwa problemy. Jeden to przedawnienie roszczenia o zapłatę zachowku, które rozpoczyna bieg od chwili ogłoszenia testamentu – można przeczytać o tym tutaj: https://zbyciespadku.pl/jak-dlugo-mozna-zadac-zachowku/.
Druga kwestia to możliwość żądania zapłaty zachowku od umowy darowizny dokonanej przez osobę pozostającą jeszcze przy życiu. Proszę zapoznać się z komentarzami do jednego z poprzednich wpisów: https://zbyciespadku.pl/kto-musi-zaplacic-zachowek/#comment-16
Gosia
26 marca 2014 10:58Dziękuję za informacje, testamentu nikt z rodzeństwa nie widział (ma go jedyna spadkobierczyni). Myślę, że po śmierci babci zostanie otwarty i wszystkim przeczytany. To , że dom jest tylko na jedno dziecko przepisany babcia powiedziała,po śmierci dziadka i dała testament córce- spadkobierczyni. Jeżeli dobrze rozumiem to po śmierci babci, dzieci mają 5 lat , żeby wystąpić do sądu o wypłacenie zachowku. Przypuszczam, że mogą starać się tylko o zachowek za połowę domu, która należała do babci.
Wojciech Rudzki
26 marca 2014 11:15Na to pytanie nie mogę Pani już odpowiedzieć, dotyczy bardzo indywidualnej sytuacji, która wymaga przeanalizowania. Sugeruję Pani skontaktować się z prawnikiem i ustalić w jakiej sytuacji rzeczywiście się Pani znajduje.
Mariusz
2 maja 2014 07:20Witam. Proszę o małą pomoc, gdyż nie jestem w stanie sam zrozumieć pewnych kwestii. Pierwsza: Czy w momencie kiedy cały majątek w akcie darowizny zostaje przepisany na: w połowie na córkę, w połowie na męża córki (zięcia) – czy zachowek dla reszty dzieci przysługuje od całości majątku czy tylko od części darowanej córce? Druga kwestia: Czy w momencie kiedy obdarowaną osobą jest właśnie córka – czy kwestia zachowku w tej sytuacji przedawnia sie po 5 latach od śmierci darczyńców, czy po 10 latach od aktu darowizny czy nie przedawnia sie wcale.
Wojciech Rudzki
6 maja 2014 15:44Panie Mariuszu. Odnosząc się do pierwszego pytania: zachowek będzie przysługuje od całości darowizny, natomiast może się okazać, że inne będą terminy przedawnienia roszczenia o zachowek w takiej sytuacji. Moim zdaniem zależy to od tego, w jaki sposób naprawdę została dokonana darowizna. Co do drugiego pytania, to kwestia ta została już przedyskutowana w komentarzach od wcześniejszego wpisu, proszę się zapoznać: https://zbyciespadku.pl/kto-musi-zaplacic-zachowek/ oraz https://zbyciespadku.pl/jak-dlugo-mozna-zadac-zachowku/
monika,tekla
29 sierpnia 2014 11:35Moj ojciec zmarl w 2007 roku testament zostal otwart i ogloszony w czerwcu 2011 roku.Czy nalezy mi sie zachowek?
Wojciech Rudzki
11 września 2014 23:21Pani Moniko. Dziękuję za komentarz – proszę zapoznać się z wpisami dotyczącymi przedawnienia zachowku – jestem przekonany, że znajdzie tam Pani odpowiedź na to pytanie.
Ewa
13 października 2014 17:22Witam ! Mam problem …
Mam problem ,rodzice przepisali działkę na starszego brata,a na młodszego mieszkanie . Ja nie dostałam w spadku nic . Mama zmarła i nie i=wiem czy nalezy mi się zachowek ? Nie wiem czy mam podejmowac jakies kroki prawne .
Bardzo proszę o pomoc i z góry dziękuje za informacje.
Pozdrawiam !
Wojciech Rudzki
15 października 2014 10:31Pani Ewo, dziękuję za odwiedzenie bloga. Myślę, że odpowiedź na to pytanie znajdzie Pani w tym wpisie, ew. we wpisach kto może żądać zachowku / kto musi zapłacić zachowek. Jeżeli ma Pani jakieś szczegółowe pytanie dot. tego co jest na konkretnym materiale wideo proszę zadać je pod odpowiednim wpisem.
Damian
30 listopada 2014 19:52Dobry wieczór bardzo proszę o pomoc w uzyskaniu odpowiedzi na nurtujący mnie problem .Otóż w 2010 zamarła moja mama po której w częściach równych dziedziczyłem ja i mój brat ,w 2013 roku zmarł mój ociec który sporządził notarialny testament w którym do spadku powołał brata w części 9/10 i mnie w części 1/10 Zatem czy należy mi się wyrównanie zachowku z tytułu nie równego dziedziczenia
Bardzo proszę o odpowiedź pozdrawiam
Krzysztof
12 marca 2015 11:52Witam Pana
Potrzebuję pilnie porady dotyczącej zachowku .
Ciocia zmarła rok temu, zapisała cały spadek na mnie w formie
testamentu (akt notarialny).
Jej mąż zmarł 20 lat temu,nie mieli dzieci. Ciocia miała
trzy siostry dwie żyją i zrzekły się prawa do zachowku, druga siostra zmarła około 10 lat temu miała córkę.
Miała już miejsce pierwsza sprawa która nie została
rozstrzygnięta ze względu na brak obecności lub przesłanego
oświadczenia córki ( pobyt tej osoby za granicą) – tak oznajmił sąd.Za
dwa tygodnie ma odbyć druga sprawa, z informacji wiem że owa córka
będzie domagać się zachowku, z wnioskiem o odroczenie sprawy do czerwca,
gdy będzie obecna w Polsce.
Pytanie, dla czego sądowi zależy na zdaniu tej osoby?
Czy córce przysługuje ustawowo prawo do zachowku,
wiedząc że jej matka (siostra cioci ) już nie żyje?
Z aktów prawnych wygląda to że jej się nie należy zachowek.
Bardzo proszę o ustosunkowanie się do tego przypadku.
pozdrawiam